De kunst van dromen

Man met dolk

Het werk ‘Man met dolk’ is ontstaan op basis van een droom, waarbij ik geconfronteerd werd met een droombeeld, dat mij bij het ontwaken ‘besprong’ en me daarna nog uren intensief bezighield.

Tekst: Francis te Brake

Mijn eerste in­druk bleek namelijk voort te komen uit mijn gewoontebewustzijn. Die indruk ging gepaard met een gevoel van schok en afgrijzen. Ik besefte pas later dat ik me met dit gevoel geïdentificeerd had en daardoor niet in staat was de droom te objectiveren. In dit geval had mijn eerste indruk me op het verkeerde been gezet en niet veel te zeggen over ‘de werkelijkheid’ of gelaagdheid van de droom. Toen ik daar wel toe in staat bleek, kreeg het droombeeld een andere uitstraling en zeggingskracht en bleek mijn eerste reactie ongegrond. Eigenlijk zou ik hier kunnen zeggen dat ‘niets is wat het lijkt’. Door persoonlijk droomwerk toe te passen leer ik de gelaagdheid van een droom te onderscheiden en mijn oude, vertrouwde reactiepatronen te relativeren.

De gelaagdheid bestaat in mijn beleving uit lagen van energie, ik ervaar die lagen dus als een soort energiedragers. Ze bevinden zich in een gebied met een buitenkant en een binnenkant, dat tegelijkertijd geen grenzen kent. De droombeelden zijn in wezen ook dragers van energie. Steeds weer realiseer ik me dat de werkelijkheid en gelaagdheid van een droom in wezen niet zichtbaar zijn en veel grootser en complexer dan mijn denken kan bevatten.

Dit denken echter wil het kunnen bevatten en zo lopen wij het risico dat we zoveel mogelijk proberen te verklaren wat er speelt en waar het over gaat. Blijkbaar ontlenen we daar houvast aan. Zo gebeurde het dus ook dat anderen mijn droombeeld gingen interpreteren, zoals een kennis, die me zeer beslist liet weten dat mijn droom over ‘transformatie’ ging. Sindsdien besef ik eens te meer hoe vast we blijkbaar nog zitten in het oude hiërarchische patroon, waarbij de pastoor, de arts en de therapeut ons vertellen hoe het zit. Blijkbaar zijn we gewend aan een manier van denken en handelen, waarbij de ene partij zich afhankelijk en onwetend opstelt en de andere partij weet hoe het zit. Daarbij switchen we, al naar gelang de situatie, regelmatig van rol, vaak zonder ons daarvan bewust te zijn.

Ik besefte hoe belangrijk het is om dit patroon te doorbreken. Beide kanten van dit patroon blijken namelijk in grote mate verbonden met een manier van leven, die ik ‘overleven’ zou willen noemen. Dit overleven weerhoudt ons van het contact met de essentie, dit contact wordt a.h.w. geblokkeerd door het gewoontebewustzijn, door deze ego-mechanismen.

Volgens mij gaat het er daarbij om ons eerst bewust te worden van het patroon en de daaraan gekoppelde mechanismen in onszelf. Dit is een van de thema’s, die ik, tijdens het droomwerken met andere dromers, inbreng. Droomwerken vergt namelijk een bepaalde houding van ons. Het dragen van verantwoordelijkheid en commitment ten aanzien van die houding is m.i. een van de grote uitdagingen van deze tijd. De oude paternalistische structuur is namelijk dermate ingebakken, dat het behoorlijk veel tijd en inzet zal vergen om daarvan los te weken. Het is een proces en een onderzoek, waarbij het losweken van oude, vertrouwde ego-mechanismen en het uitzetten van nieuwe sporen, een intentie kan zijn op weg naar transitie.

Ik ervaar droomwerk als een boeiende en uiterst waardevolle manier om dit proces op gang te brengen. Dromen zijn namelijk puur en authentiek, ze draaien er niet om heen, ze worden ons aangereikt vanuit de onbewuste dimensie, waar geen censuur gekend wordt. Dit geeft ons de mogelijkheid om op een vrij pure en directe manier met het authentieke en autonome wezen van dromen te werken. Ik zal proberen te omschrijven hoe zo’n droomonderzoek eruit zou kan zien:

Tijdens het droomwerk betreden we de droom opnieuw, waarna ik samen met de dromer(s) een omtrekkende beweging maak door het landschap van de droom.

We gaan op ontdekking uit. Dit vraagt van ons een houding van openheid, nieuwsgierigheid en onbevangenheid, alsook de moed om je gewoontepatronen los te laten, te vertragen waar je zou willen versnellen en in contact te treden met alles wat zich aandient. Langzaam maar zeker zul je ervaren dat er andere, (nog onbekende) frequenties zijn, waar je op in kan tunen. Naarmate je meer met droomwerken traint, ontwikkel je je innerlijke zintuigen en leer je andere bewustzijnslagen waar te nemen, die zich in de droom aandienen. Je wordt als het ware gevoeliger en scherper voor de nuances, de sfeer en energielagen van de droom, je ontwikkelt er een (speur)neus voor.

Oordelen, verklaren of interpreteren is hier niet aan de orde. Het gaat in eerste instantie om de reis naar binnen, het beleven, het waarnemen en de droomervaring.

‘Exploring the inner landscape and wilderness’ ervaar ik als een creatief proces.

Het gaat daarbij niet zozeer om het persoonlijke proces, dat je bewust kunt meemaken, sturen en volgen, maar vooral om het onzichtbare proces, dat veelal niet te sturen valt en waar je geen controle op hebt. Dit proces gaat door achter de schermen en vindt veelal onbewust plaats. Het overstijgt het verstandelijk beredeneren en interpreteren van dromen, het onttrekt zich hier volledig aan.

De meeste kunstenaars kennen dit als een essentiële fase van hun creatieve werk. In wezen laat je het handelen en het doen los, alsook je controle of je behoefte om het te bedenken, te forceren, iets te willen, of vanuit je persoonlijke bewuste te beïnvloeden.

Dit proces is essentieel om tot vrije expressie te komen en te creëren. Binnen het droomwerk helpt het ons bewust te worden van onze dromen en de essentie, die daarin (of daarachter) verborgen ligt.

‘Man met Dolk’ is inmiddels deel uit gaan maken van dit proces. Door het droombeeld buiten mezelf te projecteren, heeft het meer zeggingskracht gekregen en helpt het me de gelaagdheid van de droom te bevatten en de energie, die me eerst blokkeerde, vrij te maken en te integreren. Het samenwerken met de Droombron kan zo een soort dans worden, die een bevrijdende uitwerking heeft.

Francis te Brake begeleidt droomreizen en organiseert het Droomcafé in Deventer. Interesse? Kijk op haar weblog of mail naar friejorself.com